ABD hükümeti, Başkan Joe Biden liderliğinde, görev süresinin son ayında Çin ile çip endüstrisi üzerine yeni kısıtlamalar getirdi. ABD Ticaret Bakanlığı bünyesindeki Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), 24 farklı tip çip üretim cihazı ile yarı iletkenlerin geliştirilmesinde kullanılan 3 kategori yazılıma ihracat kısıtlaması getirileceğini açıkladı. Bu tedbirler, Çin’in askeri modernleşmelerinde kullanılabilecek ileri teknoloji çiplerinin üretimini engellemeyi hedefliyor.
Kısıtlamalar çerçevesinde, yapay zeka çiplerinin önemli bir bileşeni olan Yüksek Bant Genişlikli Hafıza (HBM) bileşeninin de Çin’e ihracatı yasaklanacak. Bu kısıtlamaları daha etkin hale getirmek amacıyla, “yabancı doğrudan ürün kuralı” (FDPR) olarak adlandırılan sürecin işletileceği, Amerikan menşeli parçaları içeren yabancı firmaların Çin’e yapacağı ihracatın denetleneceği belirtildi.
Ek olarak, Ticaret Bakanlığı, 140 Çinli şirketi “varlık listesine” almayı planlıyor. Varlık listesine giren şirketler, hükümetten özel izin almadığı sürece ürün veya hizmet satışı yapamayacak. ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo, bu kısıtlamaların, Çin’in çip teknolojisini askeri teknolojiler ve silah sistemleri geliştirmek için kullanmasını engellemeyi amaçladığını vurguladı. Raimondo, “Kısıtlamalar, ABD’nin, Çin Halk Cumhuriyeti’nin askeri modernleşmesinde kullandığı en ileri teknoloji çipleri üretme kabiliyetine ket vurmak için bugüne dek getirdiği en güçlü kontroller.” dedi.
Bu son kısıtlamalar, 20 Ocak’ta görevi Donald Trump’tan devralacak olan Biden yönetimi dönemindeki Çin’e yönelik uygulanan kısıtlayıcı tedbirlerin sonuncusu olma özelliğini taşıyor.
Çin’den Tepki
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Pekin’de düzenlediği basın toplantısında, ABD’nin ihracat kontrollerini istismar ettiğini ve Çin’i engellemeye çalıştığını savundu. Lin, ABD’nin ulusal güvenlik kavramının sınırlarını aşırı şekilde genişlettiğini belirterek, “Bu tutum, piyasa ekonomisinin kurallarını ve adil rekabet ilkelerini ihlal ediyor; uluslararası ticaret düzenine zarar veriyor ve küresel sanayi ile tedarik zincirlerinin istikrarını bozmaktadır.” dedi.
Lin Cien, kısıtlamaların, tüm ülkelerin çıkarlarına zarar vereceği konusunda uyararak, Çin’in, kendi şirketlerinin meşru ve yasal haklarını korumak adına kararlı tedbirler alacağının mesajını verdi.
Çip Savaşı
Biden yönetimi, ABD’nin ulusal güvenliğini tehdit edebilecek teknolojilerin transferini engellemeyi amaçlayan bir strateji üzerine çalışıyor. 10 Ağustos 2022 tarihinde Biden’ın onayıyla yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası, Çinli üreticilerin ileri çip teknolojilerine erişimini kısıtlayarak, Washington’un bu alandaki niyetini açıkça ortaya koymuştur. Özellikle, 7 Ekim 2022 tarihinde, BIS, Çin’in önde gelen hafıza çipi üreticisi Yangzte Memory Technologies ve en büyük yarı iletken donanım üreticisi Naura Technology Group dahil olmak üzere 31 şirketi İhracat Kontrol Listesi’ne dahil etti.
Ek olarak, Başkanı Biden, 10 Ağustos 2023 tarihinde, Çip ve Bilim Yasası’nın kabulünün yıl dönümünde imzaladığı bir başkanlık kararnamesi ile yarı iletkenler, mikro-elektronik, kuantum bilgi teknolojileri ve yapay zeka sistemlerini kapsayan üç kritik
