FIFA’nın, insan hakları ve çevre konularındaki siciline karşı, 2034 Dünya Kupası’nın ev sahipliğini Suudi Arabistan’a vereceğini doğrulaması, FIFA’nın tarihteki en tartışmalı kararlarından biri olarak damga vuracak. Bu durum, pek çok kişinin hayal kırıklığına uğramasına neden olacak, ancak Suudi Arabistan’ın futbola yaptığı büyük yatırımlar ve kazandığı nüfuz düşünüldüğünde, bu karara pek az kişi şaşıracak.
Suudi Arabistan’ın ev sahipliği, FIFA Kongresi’nin sanal toplantısında resmi olarak onaylanacak. Ancak bu onayın, Ekim 2023’te Avustralya’nın adaylıktan çekilmesinin ardından, bir formaliteden öte olmadığını söylemek mümkün. Avustralya’nın, Suudi Arabistan’ın önünde birkaç ay süresine sahip olmasına rağmen, bu çabaların boşuna olduğuna karar vermesi, Suudi Arabistan’ı tek aday olarak bırakmıştı. FIFA’nın bu hızlandırılmış süreci, birçok kişiye göre şeffaflık ve hesap verebilirlikten uzak bir yaklaşım olarak nitelendiriliyor. FIFA, 2030 Dünya Kupası’nın üç farklı kıtada düzenlenmesine karar vererek aslında Suudi Arabistan’ın 2034 yılı için yolunu açmış durumda.
FIFA’nın başkanlık dönemi döneminde, Gianni Infantino’nun Suudi Arabistan ile yakın ilişkiler geliştirdiği de dikkat çekiyor. Suudi Arabistan, FIFA’nın 2023 Kulüpler Dünya Kupası’na ev sahipliği yaptı ve FIFA, Suudi Arabistan devletine bağlı petrol şirketi Aramco ile büyük bir sponsorluk anlaşması imzaladı. Suudi Kamu Yatırım Fonu’nun (PIF) Infantino’nun genişletilmiş Kulüpler Dünya Kupası projesine yatırım yapacağına dair spekülasyonlar da gündemde. FIFA’nın yayınladığı değerlendirme raporunda, Suudi Arabistan’ın ev sahipliği teklifine 5 üzerinden 4.2 puan verilmesi, şimdiye kadar verilmiş en yüksek puan olarak kaydedildi.
Ancak bu değerlendirme, birçok eylemciyi kızdırdı. Suudi Arabistan’a insan hakları açısından “orta riskli”, çevre koruma açısından ise “düşük riskli” denilmesi, hala süregelen insan hakları ihlalleri konusunda kaygı yarattı. Ayrıca, ev sahipliğinin geleneksel oylama yerine Kongre’de onaylanması beklenirken, karşıt görüşte olan ulusal federasyonlar sadece tepkilerini alkışları azaltarak gösterebilecekler.
Norveç Futbol Federasyonu, FIFA’nın ev sahipliği duyurusuna katılmayacağını ve teklif sürecinin FIFA’nın yönetim reformlarını baltaladığını belirtti. Çoğu Batı Avrupa dışındaki federasyonlar Suudi Arabistan’ın ev sahipliği teklifini destekleyecekken, İngiltere’nin tutumu ise belirsizliğini koruyor. Temel endişeler, Suudi Arabistan’daki göçmen işçilerin şartları ve insan hakları ihlalleri etrafında şekilleniyor.
Suudi Dünya Kupası Ne Şekilde Olacak?
Suudi Arabistan, ev sahipliği teklifinde 15 stadyumdan bahsediyor. Fakat bunların bazıları hâlâ inşa aşamasında. FIFA, yapılması veya restore edilmesi gereken etkileyici stadyumları övse de, turnuvanın düzenleneceği tarih ve iklim koşulları üzerine bazı spekülasyonlar yapılıyor. 2034 Dünya Kupası’nın büyük ihtimalle kış aylarında yapılacağı konuşuluyor, bu da önceki yıl Katar’da gerçekleştirilen turnuvadan farklılık gösterebilir.
Sporla Akla mı?
Pek çok insan, FIFA’nın bu kararı, Suudi Arabistan’ın yıllardır maruz kaldığı eleştirilerden kurtulmak için yaptığı “sporla aklama” hamlesi olarak değerlendiriyor. Ülkedeki insan hakları ihlalleri, kadın hakları konusundaki ilerlemelere rağmen hala devam eden baskılar ve infazların sayısındaki artış, bu iddiaları güçlendiriyor. Ayrıca, 2034 Dünya Kupası’na katılmayı planlayan taraftarların bu tür bir ortamda güvenlikleri konusunda endişe duymaları gerektiği vurgulanıyor
