ABD’de dahiliye ve medikal onkoloji alanında uzmanlaşan Türk doktor Metin Kurtoğlu, Amerika’daki kanser tedavisi çalışmalarında önemli bir adım atarak mezunu olduğu İstanbul Üniversitesi’ni de projelerine dahil etti. Kurtoğlu, immünoterapi ve CAR-T hücre çalışmalarına katılarak, bu konudaki deneyimlerini paylaştı.
KÖTÜ HÜCRELERİ ÖLDÜRMEK
“Canlı insan hücrelerini genetik mühendislik kullanarak, yeniden nasıl yapılandırıyorsunuz?” sorusuna Dr. Kurtoğlu, “Genetik mühendislik ile insan hücrelerine yeni bir gen yerleştirilir ve bu genin ürettiği protein sayesinde hücre yeni bir fonksiyon kazanır. Bu fonksiyon vücutta hastalık yaratan hücrelerin, örneğin kanser hücrelerinin, yok edilmesini sağlar. Bu gen, hücre içine DNA veya RNA olarak eklenebilir,” şeklinde yanıt verdi.
KANSER TEDAVİSİNDE YENİ BİR KAPI
Dr. Kurtoğlu, genetik mühendislik ile yapılan ilaçların umut verici olup olmadığını şöyle açıkladı: “Genetik mühendislik ile üretilen ilaçlardan biri, büyük yankı uyandıran DNA kullanılarak geliştirilen CAR-T teknolojisidir. Bu teknoloji, kan kanserlerinde standart kemoterapi ve radyoterapiye direnç gösteren hastalarda dahi başarılı sonuçlar sunmuştur. CAR-T teknolojisi sayesinde çocuklarda en yaygın görülen kanser türleri ile erişkinlerdeki en öldürücü kanser türlerinde elde edilen olumlu sonuçlar, kanserin tedavi edilebilir bir hastalık olduğu umudunu artırdı.”
KAN KANSERLERİNDE BAŞARILI SONUÇLAR
Dr. Kurtoğlu, DNA kullanılarak geliştirilen CAR-T teknolojisinin günümüzde kan kanserlerinde başarılı sonuçlar doğurduğunu ifade ederek, “Akciğer kanseri ve meme kanseri gibi katı tümörlerde de dünya genelinde araştırmalar hızla ilerliyor,” dedi.
TÜRKİYE’DE FAZ 2 ÇALIŞMALARI
İstanbul Üniversitesi’nin projeye dahil olduğunu belirten Dr. Kurtoğlu, “İstanbul Üniversitesi, dünyada otoimmün hastalıklarda ilk defa denenen RNA bazlı hücre tedavisinin uluslararası Faz 2 çalışmasında yer aldı. Bu adım Türkiye’de hücre ve gen tedavilerinin gelişimi açısından önemli bir aşama kaydedildi. Çalışmanın olumlu sonuçları, pek çok uluslararası konferansta sunulmaya başlandı. Bu yıl başlayacak olan Faz 3 çalışması da İstanbul Üniversitesi koordinatörlüğünde İstanbul ve Ankara’da hasta alımı yapacak. Eğer bu çalışma başarılı olursa, bu ürün, dünyada ruhsatlandırılmış ilk RNA bazlı genetik mühendislik ürünü olacak,” şeklinde konuştu.
GENETİK MÜHENDİSLİK KULLANILIYOR
“Bu yeni tedavi, klasik kemoterapi ve radyoterapi yöntemlerinden nasıl ayrılıyor?” sorusuna yanıt veren Dr. Kurtoğlu, “Genetik mühendislik ile gerçekleştirilen tedavilerin en önemli farkı, kullandıkları genler aracılığıyla hastalığı kökünden tedavi etme potansiyelidir. Şu anda devam eden Faz 2 çalışmalarında, hastanın vücudundaki kötü hücreleri yok etme görevi olan CD8+ T-hücrelerine eklenen bir gen ile otoimmün hastalıkların oluşumundan sorumlu otoantikorları üreten plazma hücrelerini yok etme yeteneği kazandırıldı. Bu hücreler laboratuvar ortamında genetik mühendislik ile dönüştürüldükten sonra hastaya verildiğinde, vücuttaki otoantikor üreten hücreleri bulup yok edebiliyor,” ifadelerini kullandı.
CAR-T TEKNOLOJİSİ NEDİR?
CAR-T teknolojisi, genetik mühendislik ürünleri arasında en çok bilinen tedavi yöntemidir. Bu yöntemde, insan vücudundaki kanser hücrelerini bulup yok etmekle görevli CD4+ ve CD8+ T-hücrelerine DNA kullanılarak bir gen yerleştirilir. Eklenen genin ürettiği protein, CD8+ hücrelere kanseri öldürme, CD
