Geçtiğimiz günlerde gazeteci Fatih Altaylı’nın YouTube kanalına katılan Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Mustafa Kemal Atatürk’e yönelik eleştirilerde bulundu. Acemoğlu, Atatürk’ün o dönemde siyasi sistemi açabilmek için elinde fırsatlar olmasına rağmen tersini yaptığını, gücü merkezileştirmeye çalıştığını belirtti. “Mümkün müydü gerçekten daha demokratik bir şey olması? Belki de mümkündü.” sözleriyle Atatürk dönemini sorguladı. Bu eleştirilere ise ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’dan yanıt geldi.
Hürriyet gazetesinde “Atatürk devri” başlıklı köşe yazısında Ortaylı, Acemoğlu’na, elde ettiği bilim ödülünü düşünerek daha özenli değerlendirmeler yapmasını önerdi. Bu ifadeleriyle Acemoğlu’nun yorumlarının yeterince derinlemesine ve titiz olmadığını dile getirmiş oldu.
“ÖZÜRLÜ BİR YAZAR”
Ortaylı, Acemoğlu’nun tarihi kaynakları yeterince kullanmadığını ve bu yüzden yorumlarının eksik olduğunu ifade etti. Daron Acemoğlu’nun tarihçi Erik Jan Zürcher’in etkisi altında kalmış olabileceğini belirten Ortaylı, “Zürcher kaynak kullanılmak bakımından çok özürlü bir yazardır.” diyerek onun eserlerinin sınırlı yorumlara dayandığını vurguladı. Ayrıca, cumhuriyet dönemi için Beşinci Cihan Harbi üzerine Bernard Lewis ve Andrew Mango gibi yazarların daha iyi kaynaklar ortaya koyduğunu belirtti. Ortaylı, “İlla Avrupa kaynağı arıyorsa, Paraşkev Paruşev’e kadar gidebilir.” ifadelerini kullandı.
“DARON ACEMOĞLU’NA HAKSIZLIK YAPILMIŞ”
Ortaylı, Acemoğlu’na yönelik eleştirileri genişleterek tarihi anıların kişisel ve kolektif hafızalar arasında önemli bir yer tuttuğunu dile getirdi. Bu tür anıların, Türk toplumu içinde çeşitli gruplara özgü ızdırapların göstergesi olduğunu hatırlattı. Daron Acemoğlu’nun, üçe bölünerek Nobel Ödülü verilmesi gereken biri olmadığına ve kendisine haksızlık yapıldığına inanmıştı. Ortaylı, Acemoğlu’na bilim ödülüne bakarak daha dikkatli değerlendirme yapmasını tavsiye etti.
“KAHVE KONUŞMASI”
Daha sonra Ortaylı, Acemoğlu’nun Arapların Osmanlı dönemindeki ekonomik gelişimi üzerine yazdığı yazıyı “maalesef boştu” sözleriyle eleştirdi. Ayrıca, Acemoğlu’nun Macaristan’ın Avrupa Birliği’nden atılması gerektiğini iddia eden sözlerini hatırlatarak, “Macaristan Avrupa Birliği’nden atılırsa o Avrupa Birliği neye yarar?” ifadesini kullandı. Ortaylı, bu tür düşüncelerin kahve sohbetlerinde konuşulabilecek türden olduğunu vurguladı.
ERIK-JAN ZURCHER KİMDİR
Ortaylı’nın Acemoğlu’nun etkisinde olduğunu öne sürdüğü Erik-Jan Zürcher, 1953 yılında Hollanda’nın Leiden kentinde doğmuş bir tarihçi ve Türkologdur. Leiden Üniversitesi’nde Türkiye Etütleri Bölümünü yöneten Zürcher, birçok makale ve kitabın yazarıdır. “Modernleşen Türkiye’nin Tarihi” adlı eseri Türkiye’de de yayımlanmış, burada Türkiye tarihini Batı etkisinde incelemiştir.
ABDULLAH GÜL’DEN ÖDÜL ALDI
Zürcher, 11 Haziran 2005 tarihinde Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılım sürecine katkıları dolasıyla Türkiye’nin Lahey Büyükelçiliği tarafından “Üstün Hizmet Ödülü” almıştır. Ancak 9 Mayıs 2016’da Türkiye’nin “diktatoryal yönetim” oluşturduğunu belirterek bu ödülü iade etti.
“TARAF ÇEVRESİNDEKİ SOL KANAT KULLANILDIKLARINI KABUL ETTİ”
Zürcher,
