Rusya-Ukrayna savaşının patlak vermesiyle birlikte Avrupa’daki güvenlik kaygıları da artmaya başladı ve bu durum zorunlu askerlik uygulamalarının yeniden gündeme gelmesine neden oldu. ABD’nin eski Cumhurbaşkanı Donald Trump döneminde Ukrayna’ya sunulan koşulsuz destek politikasından geri adım atması, Avrupa genelinde pek çok ülkenin bu konuda harekete geçmesine zemin hazırladı.
Rusya ile kara sınırı olan ve şu anda zorunlu askerlik uygulaması bulunmayan tek Avrupa ülkesi olan Polonya, erkekler için askerlik eğitimini zorunlu hale getirmeyi planlıyor. Polonya Başbakanı Donald Tusk, bu adımın ülkenin ordusunu güçlendirmeyi amaçladığını ve aynı zamanda bölgedeki güvenlik dinamiklerini değiştireceğini ifade etti.
Rusya’ya coğrafi olarak yakın konumda bulunan diğer Avrupa ülkeleri de zorunlu askerlik uygulamalarını yeniden ele almayı düşünüyor. Letonya, 2006 yılında zorunlu askerlik uygulamasını sona erdirmişken, 2023 itibarıyla erkekler için 11 aylık zorunlu askerliği yeniden başlattı. Letonya Başbakanı Edgars Rinkevics, birçok Avrupa ülkesinin de benzer önlemler almasının gerektiğine dikkat çekti.
Litvanya ve İsveç, son yıllarda zorunlu askerlik uygulamasını geri getiren ülkeler arasında yer alıyor. Polonya’nın da benzer bir uygulamaya geçmesi halinde, Rusya’nın tüm komşu ülkeleri zorunlu askere alma düzenlemesine geçmiş olacak.
KADINLAR İÇİN ZORUNLU ASKERLİK GÜNDEMDE
Danimarka ve Letonya, önümüzdeki dönemde kadınlar için de zorunlu askerlik uygulamasına geçmeyi planlıyor. Danimarka’da 2026, Letonya’da ise 2028 yılından itibaren kadınların da askere gitmesi zorunlu hale gelecek.
AVRUPALILAR SICAK BAKMIYOR
Öte yandan, Avrupa’da zorunlu askerlik uygulamasına pek olumlu bakılmıyor. Yapılan bir araştırmaya göre, Avrupa Birliği vatandaşlarının yalnızca %32’si, ülkelerinin işgali durumunda savaşmaya istekli olduklarını belirtiyor. Özellikle İtalya, Avusturya ve Almanya’da vatandaşlar, ülkeleri işgal edilse bile savaşma konusunda en isteksiz grup olarak öne çıkıyorlar.
VİCDANİ RET HAKKI VE İSTİSNALAR
Zorunlu askerlik uygulamasının mevcut olduğu Avrupa ülkelerinde, dini, siyasi veya vicdani nedenlerle askerlik yapmaktan kaçınan bireylere “vicdani ret” hakkı tanınmakta. Ancak bu konuda iki istisnai ülke bulunuyor: Türkiye ve Azerbaycan. Bu iki ülkede vicdani ret hakkı mevcut değildir.
