Joe Biden, görevden ayrılmasının ardından gerçekleştirdiği ilk açık sözlü röportajında halefinin ilk 100 gününü değerlendirirken, Atlantik İttifakı’nın (NATO) çökmesi halinde ortaya çıkacak korkularını da dile getirdi.
Yarım yüzyıl önce siyasi kariyerine başlayan Biden’ın, bir zamanlar “özgür dünyanın lideri” konumunda olduğuna inanmak zor. Hâlâ, güçlü sembollerle çevrili bir ortamda; siyah SUV araçlar, kulaklık takan güvenlik görevlileri ve odada güvenlik taramaları yapan köpekler bulunuyor. Ancak son üç ayını, inandığı değerlerin yeni lideri tarafından yok edilişine tanık olarak geçirmiş.
Donald Trump, başkanlık süresi boyunca Biden ismini sık sık gündeme getirerek onu bir siyasi silah olarak kullandı. Yapılan bir analiz, Trump’ın ilk 100 gününde Biden adını en az 580 kez sözlü veya yazılı olarak kullandığını ortaya koydu. Ayrıca, hisse senedi piyasalarındaki dalgalanmaları “Trump’ın borsası” ve “Biden’ın borsası” diye nitelendirerek eleştirdi.
Biden, bu haftaya kadar, görevdeki başkanlar arasında geleneksel olan, görevden sonra seleflerini eleştirmeme kuralına büyük ölçüde uydu. Ancak, görüşmemizin başladığı andan itibaren bundan taviz vermek konusunda kararlı olduğu hemen anlaşılıyor.
Eski başkan, koyu lacivert bir takım elbise giymiş, gülümseyerek ve kendinden emin bir ifadeyle geliyor. Bu, Beyaz Saray’dan ayrıldığından bu yana verdiği ilk röportaj ve büyük bir öfkeyle Donald Trump’ın Amerika’nın müttefiklerine yönelik tutumunu ele alıyor.
Biden, Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasında Şubat ayında Oval Ofis’te yaşanan tartışmaya dikkat çekerek, “Bu olayın yaşanma biçimini Amerika’ya yakıştıramadım” diyor. “Burası artık Amerika Körfezi”, “belki Panama’yı geri almalıyız” ve “belki Grönland’ı satın almalıyız” gibi konuşmaların, Amerika’nın ifade ediş biçimi olamayacağını vurguluyor.
Biden’a göre, Trump’ın dolu dolu geçen ilk 100 gününde eleştirilecek çok sayıda konu var. Ancak, en büyük endişesi uluslararası boyutta; Amerika ile Avrupa arasındaki ittifakın tehdit altında olduğuna inanıyor. Bu birlikteliğin, son 80 yıl boyunca barış, özgürlük ve demokrasiyi koruduğunu belirtiyor.
NATO endişesi
9 Mayıs’taki Avrupa Zafer Günü yıldönümüne birkaç gün kala gerçekleştirdiğimiz röportajda, Biden cebinden çıkardığı büyük, sarı bir madeni parayı avucuma koydu. Bu, geçen yılki Normandiya Çıkarması anma töreninden kalma bir hatıra. Biden, Normandiya’da yaptığı konuşmanın önemli bir hit olduğunu düşünüyor. O konuşmasında, savaşan askerlerin uğruna savaşmaya ve ölmeye değer şeyler olduğuna dair inançlarını vurgulamıştı.
Biden’a, bu fedakarlık mesajının Amerika’da unutulma riski taşıyıp taşımadığını sorduğumda, “Halk tarafından değil ama evet, liderlik tarafından” yanıtını veriyor.
Atlantik İttifakı’nın (NATO) çözülmek üzere olduğu düşüncesinin “ciddi bir endişe kaynağı” olduğunu belirtiyor. “Bu gerçekleşirse, modern dünya tarihini değiştireceğini düşünüyorum” diyor ve ekliyor: “Dünyada liderlik yapma kapasitesine yalnızca tek ülke sahibiz. Aksi takdirde, sahneye Çin ve Rusya çıkacak.”
Bu ittifak, her zamankinden daha fazla sorgulanır hale gelmiş durumda. Eski bir NATO yetkilisi, Zafer Günü kutlamalarının adeta bir cenaze havasında geçtiğini belirtti. Trump, Amerika’nın müttefikleri tarafından “dolandırıldığından” yakındı; Başkan Yardımcısı JD Vance ise Amerika’nın Avrupa’yı kurtardığını ifade
