Millî Eğitim Bakanlığı, lise öğrencileri arasında “Şiddet Algısı Araştırması” gerçekleştirdi.
Yapılan açıklamalara göre, araştırmanın ilk aşaması Aralık 2024’te ortaokul öğrencilerine uygulanırken; ikinci aşama Şubat 2025’te 10 ve 11. sınıf lise öğrencilerine de uygulanacak. Bu çalışma ile farklı yaş gruplarının dijital şiddete yönelik algıları inceleniyor.
Türkiye genelinden 26 ilden 7 bin 511 lise öğrencisinin katıldığı anket sonuçları, lise öğrencilerinin dijital şiddet hakkındaki algılarının ortaokul öğrencileriyle büyük ölçüde benzerlik gösterdiğini ortaya koydu.
En yaygın şiddet algısı: Özel bilgilerin paylaşımıyla tehdit
Yapılan araştırmaya göre, öğrencilerin şiddet olarak algıladığı davranışların başında, özel bilgilerin ve fotoğrafların internet üzerinde paylaşılmasıyla tehdit edilme durumu geliyor.
Bu durumu şiddet olarak değerlendiren lise öğrencilerinin oranı yüzde 92,3 iken, ortaokul öğrencilerinde bu oran yüzde 88,5 olarak kaydedildi.
Aynı zamanda sosyal medya üzerinde kasten gönderilerin beğenilmemesi, beğenilerin geri çekilmesi ve dijital ortamlarda gruplara alınmama gibi durumlar, katılımcıların yüzde 15 ile yüzde 20’si tarafından şiddet olarak algılandı.
Araştırmaya katılan lise öğrencilerinin yüzde 40’ı, arkadaşlarının gönderilerini bilerek beğenmediklerini, yüzde 29,8’i ise zaman zaman beğenilerini kasıtlı olarak geri çektiğini belirtti.
Dijital ortam, şiddet olaylarının merkezi
Araştırmanın bulguları, lise öğrencilerinin toplumda şiddet olaylarının en sık yaşandığı alan olarak dijital mecrayı öne çıkardığını gösterdi.
Katılımcıların yüzde 37,1’i dijital ortamda şiddetin yaygın olduğunu ifade etti.
Siber zorbalık verileri de kaydedildi
Araştırma kapsamında siber şiddete dair verilen yanıtlara da dikkat çekildi.
Öğrencilerin yüzde 73,5’i bir paylaşımın ekran görüntüsünün alınarak yayılmasını, yüzde 72,8’i ise popüler bir görüşe karşı çıkan kişilerin aşağılanmasını şiddet olarak değerlendirdi.
Geçmişte yapılan bir paylaşımın sosyal medyada eleştirilmesi durumu ise öğrencilerin yüzde 61,3’ü tarafından şiddet olarak tanımlandı.
Bunların yanı sıra, araştırma lise öğrencilerinin dijital şiddete maruz kalma ve bu tür davranışları sergileme oranlarını da inceledi.
Katılımcıların yüzde 53’ü, en az bir kez sosyal medyada hakarete maruz kaldıklarını beyan ederken, yüzde 40,8’i ise hayatları boyunca en az bir kez sosyal medya üzerinden hakaret ettiklerini veya kötü söz kullandıklarını ifade etti.
Dijital ortam, çift yönlü bir şiddet alanı oluşturuyor
Öğrencilerin yüzde 33,5’i, “Diğerleri gibi davranmadıkları için baskı altında hissettiğini”, yüzde 38’i ise “Popüler bir görüşe karşı çıktıkları için aşağılandığını” belirtti. Ayrıca, katılımcıların yüzde 22’si başkalarını popüler bir görüşü destekledikleri için aşağıladıklarını ifade etti.
Bu bulgular, dijital şiddetin sadece mağduriyetle sınırlı kalmadığını, öğrencilerin hem mağdur hem tanık hem de failler arasında yer aldığını gösteriyor.
Özellikle izinsiz bilgi paylaşımı gibi ciddi ihlallerde mağduriyet oranı yüzde 11,1 gibi yüksek bir seviyede belirlenirken, sosyal medya etkileşimlerinde “mağdur” ve “failler” oranının birbirine oldukça yakın olduğu (yüzde 50 ve yüzde 40 gibi) saptandı.
Dijital şiddet: Sosyal ilişkiler ve davranış kalıplarıyla bağlantılı
Ara
