İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasına tepki gösteren binlerce vatandaş gözaltına alınırken, bunlardan 299’u tutuklandı. Öğrencilerden oluşan tutuklular için kamuoyunda serbest bırakılmaları yönünde çağrılar yapılmaya başlandı.
Karar Gazetesi yazarı Fehmi Koru, bugün kaleme aldığı “Mapushanelere güneş doğmuyor” başlıklı yazısında, tutuklu gençlere ve hapishanelerdeki hükümlü sayısına dikkat çekti. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’ne göre, cezaevlerinde 342 bin 41 hükümlü ve 56 bin 653 tutuklu bulunuyor. Koru, “Mukayese olsun diye şu bilgiyi de sunayım: AK Parti’nin iktidara geldiği 2003 yılı başında cezaevlerinde 59 bin 429 tutuklu ve hükümlü vardı. 23 yıllık AK Parti iktidarında cezaevleri nüfusu yüzde 570 artmış durumda” ifadelerini kullandı.
Koru’nun köşe yazısında dikkat çeken bir nokta ise, cezaevleri önünde bekleyen anne ve babaların kendi çocuklarını üç gün sonunda ancak görebilmeleri oldu. Saraçhane ve Maltepe’de yapılan büyük protestolar sırasında gözaltına alınan öğrencilerin ailelerinin durumu, hüzünlü bir tablo ortaya koyuyor.
Gençlerin cezaevine girmeden önce maruz kaldıkları orantısız şiddetin haberlerini Emniyet yalanlasa da, ekranlara yansıyan görüntüler durumu açıklayıcıydı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, cezaevlerinde kötü muamele yapıldığına dair iddialara karşı çıkıyor; ancak görüşme yapanların anlattıkları, gençlerin adi suçlularla dolu koğuşlarda tutulduğunu gösteriyor. Bu durumu anlamakta güçlük çektiğini belirten Koru, siyasi erkin önde gelen isimlerinin geçmişte cezaevlerinde yaşadıkları deneyimlere atıfta bulundu.
Yazısında, “En garibime giden de şu: Cezaevleri nüfusu, AK Parti iktidarında daha önceki hiçbir dönemde görülmemiş bir sayı olan 398.694’a ulaştı,” diyen Koru, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nin verilerini aktardı. Mart 2025’e ait rakamlara göre, toplam 299.940 kapasiteli 264 kapalı ceza infaz kurumu, 98 müstakil açık ceza infaz kurumu ve çeşitli çocuk ve kadın ceza infaz kurumları bulunuyor.
Bunların yanı sıra, Avrupa’nın cezaevi nüfusu bakımından birinci sırada olduğu vurgulandı. CİSST verilerine göre, her yıl ortalama 100 kişi cezaevlerinde hayatını kaybediyor. Yeterli yatak olmaması nedeniyle 100 bine yakın mahpusun yerde yatmak zorunda kaldığı iddiaları da dikkat çekiyor.
Yeni cezaevleri inşası için yapılacak 1 milyar TL üzerindeki harcama göz önüne alındığında, toplumda suç oranlarının artışını sorgulamak kaçınılmaz hale geliyor. 2000 yılına kadar daha az mı suç işleniyordu? Yoksa, son 23 yıl içerisinde bazı eylemler suç olarak mı tanımlanmaya başlandı? Bu soruların yanıtı, protestolara katıldıkları için cezaevine alınan gençlerin durumuyla da bağlantılı görünüyor.
Yazının ilerleyen kısımlarında, Anayasa’nın barışçıl gösteri yapma hakkını belirttiği ve Türkiye’de katıldıkları boykotun hukuki çerçevesini vurgulayan Koru, TCK’de boykotu yasaklayan bir madde olmamasına da işaret etti. Elbette, bu haklar kullanılırken, cezaevlerinde tutulmaları ve bunun arkasındaki politika sorgulandı.
Sonuç itibarıyla, geçmişte cezaevlerine düşmüş bir kadronun şimdi ülkeyi yönetmesi, cezaevi nüfusunun artışıyla çelişiyor. Koru, bu durumu eleştirerek, “Böyle mi olmalıydı?” diye soruyor.
Gazeteci-yazar Fehmi
